چاونیوز: درێژەی بەشی شەش…
ئا. مافی سرووشتی:
زاراوەی سرووشتی لەم پێکهاتەیە(مافی سرووشتی) ئاماژە بە دوو مانا دەکات کە پێوەندیان پێکەوە هەیە: سەرەتا ئەوەیکە ڕێسا و ڕێنیشاندەرێکن کە تەنیا یاسا و نەریتی کۆمەڵگا ناوچەییەکان نییە، بەڵکوو ڕێساگەلێکن کە جێ باوەڕی ئاکاری جیهان داگرن.
دووهەم ئەوەیکە، پرێستیژی ئەم یاسایانە وەکوو ڕێساگەلی سرووشت گرێبەستی و پاشکۆ ڕەوش و کلتووری مرۆڤایەتی نییە بەڵکوو یاساگەلێکن کە سرووشتی عەقڵانی مرۆڤ باوەڕیان بەم ڕێسا و یاسایانە هەیە، بەر لە هەرجۆرە دۆخ و گرێبەستێکی بەشەری. بەلام ئەوەیکە ئەو ڕێسایانە بەچ شێوەیەک لەناو ئاوەزی مرۆڤایەتی دا چێندراون، بۆچوونێک هەیە دەڵێ کە ئەمە خواوەندە ئەوەی خستۆتە مێشکی بنیام و بەشێوەی کتێبە پیرۆزەکانی حاسمانی یان بەڕێگای هەوڵی ئاوەزمەندی خۆی پێیگێشتووە. ڕوانگەکەی تر دەڵێ، ئەم یاسا و ڕێسایانە بەدوور لە خواست و ئیرادەی خوا بە شێوەیەکی سەربەخۆ و خۆزاو بوونیان هەیە و حاڵەتی ئاشکرا بوونی جیهانی ماتڕیاڵ(ماکە) گەوایی بە بوونی ئەمانە دەدا. باوەڕمەندان بە مافی سرووشتی پێیان وایە، هەنێک ماف سەرتر لە خواست و ویستی یاسادانەرن و ناتوانرێ ئەمانەی لێ بستێنی و هاوێرنەکراو لە زاتی مرۆڤەکان بوونیان هەیە، ئەم مافانە پەیوەندی بە تێپەڕینی زەمەنەوە نییە و سەرجەم تاکەکانی مرۆڤایەتی لە هەر ڕەگەز و لەونێک لەخۆدەگرێ. کەوابوو ئەم مافانە بەسەر حقوق و پێویستییەکانی مافی ڕۆنراو، وەفادرای سیاسی و سەربەخۆ لەوانی ترە و لە جێگایەک کە هێشتا حکومەت و یاسا دانەنراوە، بەکاردهێت؛ بەڵام ئەوەیکە مرۆڤ چوونکوو ئینسانە بۆ دەبێ مافێکی ئەوهای هەبێ بەپێی بۆچوونی ئیلاهی، خواوەند ئەو مافەی بەخشیوەتە مرۆڤ.
بۆ میناک، خودا مرۆڤی ئازاد خوڵقاندووە بەڵام بە پێی شرۆڤەیەکی تر، ئاوەزی مرۆ بە هیندێک یاسا و ڕێسای ناچارەکی ئاکاری و حقوقی وا حوکم دەکا و ئەوانی پێ شیاو و ژیرانە و هاوڕێک لەتەک سرشتی مرۆڤ داناوە و وەهای درووست و دادپەروەرانەی دەبینێ کە هیچ کەسێک ناتوانێ ڕەدی بکاتەوە. وەک نمونە، داسەپاندنی هەڵاواردن بەهۆکاری ڕەنگی پێست و ڕەگەز، ژینۆساید و میناکی تر بەپیچەوانەی فامی ئاوەزی و سرشتی ئینسانی دەژمێرێت، لەڕاستیدا بەپێی ئەم بۆچوونە، ئاوەز و هەستی ئاکاری مرۆڤ بە شێوازێکی ڕوون، لە ناحەزی ئەو ڕەوشت و ئاکارانە دەگا و ئەمە ئاماژەیەکە کە زنجیرەیەک نۆرم و بەها دنیاداگرەکان بوونی هەیە کە بەیارمەتی ئەوانە دەتوانین ئەمجۆرە ئاکارنە هەڵسەنگێنین و مەترسی و نزمیان لێک بدەنەوە.
بە سەرنج دان بەو باسانەی سەرەوە، دەتوانین کاتێک کە مافی مرۆڤ پشت ئەستوور بە مافی سرووشتی دابنێین، خاوەن تایبەتمەندی ژێرەوە دەبێ:
١.ئاوەزمەندییە، واتە مرۆڤ بە هاوکاری ئاوەز و ژیری خۆی دەتوانێ ئەم مافانە بناسێ و هەڵیانسەنگێنێ.
٢.زاتی و سرووشتین، واتە دەگەڵ سرووشت و سرشتی ئاوەزمەندانە و ئاکاریانەی مرۆڤ هاوتەریبە و بە هۆکاری ئاکاری-ئاوەزی بوون، بانتر لە ڕەوشی بەشەر دایە و لەلایەن ئەو، هێژای وەلانان و نەهێشتن نییە.
٣.ئەم مافانە جیهانگرن.
٤.بەڵگەنەویست نەگۆڕ و سەلمێنراون، واتە بە تێپەڕینی کات ئاڵووگۆڕی بەسەردانایێ.
٥.ڕێژە و پێوانەی هەرجۆرە یاسا و ڕێسایەکی بەشەرییە…
