چاونیوز: “۱۳۵ ساڵ پێش ئێستا و لە ڕۆژی ١١ی نۆڤەمبەری ساڵی ١٨٨٦ کە بە ڕۆژی هه‌ینیی ڕه‌ش ناودێر کرا، له‌و رۆژه‌دا حه‌وت که‌س له خه‌باتکاران و ڕێبه‌رانی جووڵانه‌وه‌ی کرێکارانی “شیکاگۆ” لە ئەمەریکا لەسێدارە دران و بوو به سه‌رچاوه‌ی ڕۆژی کرێکار، که به‌دوای ئه‌ودا سێ ساڵ دواتر کۆنگره‌ی نێونه‌ته‌وه‌یی له پاریس ڕۆژی یه‌کی مانگی”مای”ی بۆ گه‌یشتن به ئامانجه‌کان و پشتیوانی جووڵانه‌وه‌ی ئازادیخوازانه‌ی کرێکارانی جیهان وه‌ک ڕۆژی جیهانیی کرێکار دیاری کرد”.
ڕۆژی 8ی مارس لە کارخانەی ڕستن و چنینی ئەمریکا ژنانی کرێکار بە دژی زەوت کردنی مافی ڕەوای خۆیان هاتنە دەرێ و خۆپیشاندانیان کرد و لە ئاکامدا چەندین ژن کوژران و بریندار بوون چەند ساڵ دوایی به ڕۆژی جیهانی ژنان ناودێر کرا. بەڵام قەت هیچ ڕۆژێک نەکرا بە ڕۆژی کرێکاری ژن.
چەندین ساڵە کە به شێوەی جۆراوجۆر کرێکار لە هەموو جیهاندا مافی خوراوە و چەوساوەتەوە هەڵبەت لەو وڵاتانەی کە حکومەتەکەیان بە شێوەی سێکۆلارە کەمێک بارودۆخەکە جیاوازه بەڵام لە وڵاتانی وەک چین و کۆرەی باکوور کە حکومەتەکەیان کۆمۆنیستییە بارودۆخەکە جیاوازە.
لە ئێران کرێکار هیچ مافێکی نییە، به تایبەت کرێکاری ژن بە دەیان شێوە مەترسی وەک: دەستدرێژی سێکسی لەلایەن سێحەبکار و هاوکار و نەدانی مافی تەواوی و کارکێشانی زیادە لەڕادە و هتد… ڕووبەڕوون.
بێجگە لەوە زۆرن ئەو ژنانەی کە لە ماڵێ کاری وەک تەون و بەرگدروویی و ئاڕایشگەری و کاری دەستی دەکەن بەڵام لە هیچ شوێنێکی دەوڵەتییەوە بیمەی کرێکاریان نادرێتێ ڕێک وەک هەموو ئەو ژنانەی کە لە دێهاتەکان لە کێڵگە و مەزرا کاری ورزێڕی و ئاژەڵداری دەکەن.
ئێران وڵاتێکە کە بە لۆکە سەری خەڵکەکەی دەبڕێ بە شێوەیەک هەموو کەس بیمەی هەیە و دەبێ مانگانە پارەیەک بە ئیدارەی بیمە بدا، بەڵام کاتێک کرێکارێک لە ساڵدا بە هەموویەوە چوار مانگی کار نییە چۆن دەتوانن ئەو پارەیە بە دەوڵەت یان ئیدارەی بیمە بدەنەوە؟ ئەوە دەبێتە هۆکار بۆ ئەوەی کە خەڵک لە خێری ئەو بیمەی کە هیچ جێگایەکیان بۆ ناگرێ جگە لەوەی کە خەرجێکی زیاتریش لەسەر دەستیان دادەنێ.
دیارە مافی بیمەی کار تەنیا بۆ ئەو کەسانەیەکە کرێکاری دەکەن بەڵام دەبێ کرێکارانی کۆڵبەرمان لە بیر نەچێ کە بەداخەوە هیچ مافێکیان نییە و تەنانەت بەردەوام لەسەر سنوورە مەترسیدارەکان خۆیان و وڵاخەکانیان لەنێو دەبەن و برینداریان دەکەن بێ ئەوەی هیچ بیمەیەک شموولی خۆیان و بنەماڵەکانیان بێ.
نەسرین یوسف‌زادە
