فارسی
English
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
Menu
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
بەیاننامەی هاوبەشی پێنج ڕێکخراوی مافی مرۆڤی بۆ ڕیز گرتن لە “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک”

بەیاننامەی هاوبەشی پێنج ڕێکخراوی مافی مرۆڤی بۆ ڕیز گرتن لە “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک”

  • نووسەر IKHRC
  • ڕێکەوت: 2022-02-20
  • کات: 15:08

چاونیوز: پێنج ڕێکخراوی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بەهاوبەشی بەیاننامەیەکیان لە هەمبەر “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک” بڵاو کردەوە کە ئەمەی ژێرەوەی دەقەکەیتی:

زمانیی دایک مێژوو و شوناسی نەتەوەییمانە

زمانی دایکی تەنیا زمانێکە کە مرۆڤەکان شوناسی کۆمەڵایەتی و دەرون ناسیی خۆیانی لێ وەردەگرن، ئەو زمانە زمانێکە کە ئەوان بە نیشتمان و نەتەوە گرێ دەداتەوە. ئەگەرچی جۆراوجۆری زمانی ڕەوشێکی سرووشتییە بەڵام باسی هەرە گرینگ لێرەدا ئەوەیە کە، بەپێی پەسندکراوەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دەبێ ڕێز لە مافی بەفەرمی بوونی زمانی دایک بگرین چوونکە مناڵەکان بۆ فێربوون و پەروەردە باشتر دەتوانن پێوەندی دەگەڵ زمانی دایکەوە بگرن و ئەو زانیارییانەش هەتا کۆتایی تەمەنیان دەگەڵیان دەمێنێتەوە.

لە کۆنڤانسیۆن و پەیماننامە نێودەوڵەتییەکاندا لە زۆر شوێن باسی ئەو مافە ڕەوایە کراوە، بۆ وێنە لە جاڕنامەی جیهانی زمانی دایک”یونسکۆ”دا هاتووە:
۱ــ سەرجەم قوتابیانی قوتابخانەکانی دەبێ خوێندنی فەرمی خۆیان بە زمانی دایکی بی.
۲ــ سەرجەم وڵاتان ئەرکدار دەکرێن کە بۆ بەرهەم هێنان و پەروەردە بە زمانی دایکی هەمووجۆرە کەرەستەیەک دابین بکەن.
۳ــ بۆ خوێندن بە زمانی دایکی دەبێ بە ڕادەی پێویست ماموستا پەروەردە بکرێن، چوونکە خوێندن بە زمانی دایکی هێمای دادپەروەری کۆمەڵایەتییە.

قەدەخە کردنی زمانی نەتەوەکان و سووکایەتی پێکردن و پێناسەیان بە “زاراوەی گەڕەک” و داسەپاندنی زمانێکی دیکە بەسەر نەتەوەی کورد و باقی گەلانی نیشتەجێی ئێران لە کاتێکدایە کە بەشی زۆری ئاخێوەرانی ئەو جوگرافیایەی بە ئێران دەێتەناسین مافی زمانیان لێ ستەندراوە و ناچار کراون بە زمانێکی تر بخوێنن.
دەستەڵاتدارەکانی یەک سەدەی ڕابردوو بە پاساوی پاراستنی ئەمنییەتی نەتەوەیی و یەک دەست کردنی گەلان لە سیستەمی دەوڵەت نەتەوە، بەردەوام هەوڵی بنەبڕ کردن، خۆسەپاندن و بێبەش کردن لە پەرەسەندنی زمانەکان و کولتوری گەلانییان داوە و بەردەوام زمانی فارسی وەک تاکە زمانی فەرمی پەروەردە ئیزنی بەکارهێنانی پێدراوە و زمانگەلی تر قەدەغە کراون و تەنانەت ئەو چالاکانەی هەوڵی فێرکردنی زمانی دایک دەدەن دەگیرێن و بەند دەکرێن کە دەتوانین ئاماژە بە ماموستایانی زمانی کوردی “زارا محەممەدی، موژگان کاڤوسی، کەیوان مینوویی” و … بکەین.

دامەزراوەکانی مافی مرۆڤی ڕۆژهەڵاتی کوردستان وێڕای رێزگرتن لە رۆژی جیهانی زمانی دایکی، خوازیاری جێبەجێ کردنی بڕگە یاساییەکانی زمانین بۆ ڕەخساندنی هەلومەرجێکی لەبار و یەکسانی پەروەردە بە زمانی دایک کە دەبێ وەک دەرفەتێک سەیر بکرێ نەک مەترسی، هاوکات پەروەردەی منداڵانی کورد بە زمانی دووهەم وەک درێژەی سیاسەتی تواندنەوە و لەناوبردنی کلتوور و ناسنامەی گەلی کورد دەزانن کە لە لایەن ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بە شێوەیەکی سیستماتیک بەڕێوەدەچێت.

ئێمە ناوەندەکانی مافی مرۆڤی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، داوا لە سەرجەم کۆڕ و کۆمەڵە زمانی، کلتووری و مافی مرۆڤییەکانی ناوچەکە و جیهان دەکەین بە هانای دەسبەسەرکراوانی ماموستای زمانی دایکییەوە بێن و لانیکەمی پشتیوانیان بۆ ناساندنی ئەو ماموستایانە وەک کەسایەتی جێی ڕێز بکەن و ببن بە شایەنی خەڵاتە جیهانییەکان کە لە هەمبەر بەرگری لە زمان و پەروەردەی مناڵان بە زمانی دایکیان لەلایەن ناوەندە ئەمنییەتی و ئیتلاعاتییەکان گیراون و بێ ڕێزیان پێکراوە.
هەروەها وێڕای مەحکووم کردنی هەوڵی سیستماتیکی ڕێژیم بۆ سەرکوتی زمانی، داوا لە گەلی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان دەکەین، هەوڵی چڕتر بدەن بۆ بەدی هێنانی ئەم مافە سەرەکی و سروشتییەی خۆیان و ڕێز لەو ماموستایانە بگرن کە هانی مناڵان دەدەن بۆ فێر بوونی بە زمانی کوردی.

بە سپاسەوە
کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی “هەنگاو”
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی “هانا”
ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان”چاونیوز”
ڕێکخراوی جیهانی کورد
٢ی ڕەشەممەی ١٤٠٠ی هەتاوی بەرمابەر دەگەڵ ٢١ی فێبرییەی ٢٠٢٢ی زایینی

بابەتی پێوەندیدار

ژمارەی دەسبەسەرکراوانی مەهاباد گەیشتە ٧ کەس

ڕاگەیەندراوی بەپەلە: هۆشداری سەبارەت بە سەرکوتی سیستەماتیک لە کوردستان

2025-06-27
دەسبەسەرکردنی هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشار

دەسبەسەرکردنی هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشار

2025-06-23
پەیامی هاوبەشی ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئەنجومەنی زیندانییە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی ١٢ی جۆزەردان ڕۆژی بەندییە سیاسییەکان

پەیامی هاوبەشی ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئەنجومەنی زیندانییە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی ١٢ی جۆزەردان ڕۆژی بەندییە سیاسییەکان

2025-06-01
ڕاگەیەندراوی هاوبەشی پێنج ڕێکخراو لەهەمبەر ئەگەری جێبەجێکرانی حوکمی لەسێدارەدانی زیندانیی سیاسی “پەخشان عەزیزی”

ڕاگەیەندراوی هاوبەشی پێنج ڕێکخراو لەهەمبەر ئەگەری جێبەجێکرانی حوکمی لەسێدارەدانی زیندانیی سیاسی “پەخشان عەزیزی”

2025-01-15
سێدارە

لەسێدارەدانی زیندانییەکی خەڵکی ئیلام

by IKHRC
2025-07-10
بەندکراوان

ژمارەی دەستبەسەرکراوانی شنۆ گەیشتە پێنج کەس

by IKHRC
2025-07-10
بەندکراوان

دەستبەسەرکردنی هاونیشتمانییەکی خەڵکی شنۆ لەلایەن ئیتلاعاتەوە

by IKHRC
2025-07-10
بەیاننامەی هاوبەشی پێنج ڕێکخراوی مافی مرۆڤی بۆ ڕیز گرتن لە “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک”

بەیاننامەی هاوبەشی پێنج ڕێکخراوی مافی مرۆڤی بۆ ڕیز گرتن لە “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک”

  • IKHRC
  • ڕێکەوت: 2022-02-20
  • 15:08

چاونیوز: پێنج ڕێکخراوی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بەهاوبەشی بەیاننامەیەکیان لە هەمبەر “ڕۆژی جیهانی زمانیی دایک” بڵاو کردەوە کە ئەمەی ژێرەوەی دەقەکەیتی:

زمانیی دایک مێژوو و شوناسی نەتەوەییمانە

زمانی دایکی تەنیا زمانێکە کە مرۆڤەکان شوناسی کۆمەڵایەتی و دەرون ناسیی خۆیانی لێ وەردەگرن، ئەو زمانە زمانێکە کە ئەوان بە نیشتمان و نەتەوە گرێ دەداتەوە. ئەگەرچی جۆراوجۆری زمانی ڕەوشێکی سرووشتییە بەڵام باسی هەرە گرینگ لێرەدا ئەوەیە کە، بەپێی پەسندکراوەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دەبێ ڕێز لە مافی بەفەرمی بوونی زمانی دایک بگرین چوونکە مناڵەکان بۆ فێربوون و پەروەردە باشتر دەتوانن پێوەندی دەگەڵ زمانی دایکەوە بگرن و ئەو زانیارییانەش هەتا کۆتایی تەمەنیان دەگەڵیان دەمێنێتەوە.

لە کۆنڤانسیۆن و پەیماننامە نێودەوڵەتییەکاندا لە زۆر شوێن باسی ئەو مافە ڕەوایە کراوە، بۆ وێنە لە جاڕنامەی جیهانی زمانی دایک”یونسکۆ”دا هاتووە:
۱ــ سەرجەم قوتابیانی قوتابخانەکانی دەبێ خوێندنی فەرمی خۆیان بە زمانی دایکی بی.
۲ــ سەرجەم وڵاتان ئەرکدار دەکرێن کە بۆ بەرهەم هێنان و پەروەردە بە زمانی دایکی هەمووجۆرە کەرەستەیەک دابین بکەن.
۳ــ بۆ خوێندن بە زمانی دایکی دەبێ بە ڕادەی پێویست ماموستا پەروەردە بکرێن، چوونکە خوێندن بە زمانی دایکی هێمای دادپەروەری کۆمەڵایەتییە.

قەدەخە کردنی زمانی نەتەوەکان و سووکایەتی پێکردن و پێناسەیان بە “زاراوەی گەڕەک” و داسەپاندنی زمانێکی دیکە بەسەر نەتەوەی کورد و باقی گەلانی نیشتەجێی ئێران لە کاتێکدایە کە بەشی زۆری ئاخێوەرانی ئەو جوگرافیایەی بە ئێران دەێتەناسین مافی زمانیان لێ ستەندراوە و ناچار کراون بە زمانێکی تر بخوێنن.
دەستەڵاتدارەکانی یەک سەدەی ڕابردوو بە پاساوی پاراستنی ئەمنییەتی نەتەوەیی و یەک دەست کردنی گەلان لە سیستەمی دەوڵەت نەتەوە، بەردەوام هەوڵی بنەبڕ کردن، خۆسەپاندن و بێبەش کردن لە پەرەسەندنی زمانەکان و کولتوری گەلانییان داوە و بەردەوام زمانی فارسی وەک تاکە زمانی فەرمی پەروەردە ئیزنی بەکارهێنانی پێدراوە و زمانگەلی تر قەدەغە کراون و تەنانەت ئەو چالاکانەی هەوڵی فێرکردنی زمانی دایک دەدەن دەگیرێن و بەند دەکرێن کە دەتوانین ئاماژە بە ماموستایانی زمانی کوردی “زارا محەممەدی، موژگان کاڤوسی، کەیوان مینوویی” و … بکەین.

دامەزراوەکانی مافی مرۆڤی ڕۆژهەڵاتی کوردستان وێڕای رێزگرتن لە رۆژی جیهانی زمانی دایکی، خوازیاری جێبەجێ کردنی بڕگە یاساییەکانی زمانین بۆ ڕەخساندنی هەلومەرجێکی لەبار و یەکسانی پەروەردە بە زمانی دایک کە دەبێ وەک دەرفەتێک سەیر بکرێ نەک مەترسی، هاوکات پەروەردەی منداڵانی کورد بە زمانی دووهەم وەک درێژەی سیاسەتی تواندنەوە و لەناوبردنی کلتوور و ناسنامەی گەلی کورد دەزانن کە لە لایەن ڕێژیمی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بە شێوەیەکی سیستماتیک بەڕێوەدەچێت.

ئێمە ناوەندەکانی مافی مرۆڤی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، داوا لە سەرجەم کۆڕ و کۆمەڵە زمانی، کلتووری و مافی مرۆڤییەکانی ناوچەکە و جیهان دەکەین بە هانای دەسبەسەرکراوانی ماموستای زمانی دایکییەوە بێن و لانیکەمی پشتیوانیان بۆ ناساندنی ئەو ماموستایانە وەک کەسایەتی جێی ڕێز بکەن و ببن بە شایەنی خەڵاتە جیهانییەکان کە لە هەمبەر بەرگری لە زمان و پەروەردەی مناڵان بە زمانی دایکیان لەلایەن ناوەندە ئەمنییەتی و ئیتلاعاتییەکان گیراون و بێ ڕێزیان پێکراوە.
هەروەها وێڕای مەحکووم کردنی هەوڵی سیستماتیکی ڕێژیم بۆ سەرکوتی زمانی، داوا لە گەلی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان دەکەین، هەوڵی چڕتر بدەن بۆ بەدی هێنانی ئەم مافە سەرەکی و سروشتییەی خۆیان و ڕێز لەو ماموستایانە بگرن کە هانی مناڵان دەدەن بۆ فێر بوونی بە زمانی کوردی.

بە سپاسەوە
کۆمەڵەی مافی مرۆڤی کوردستان
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی “هەنگاو”
ڕێکخراوی مافی مرۆڤی “هانا”
ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان”چاونیوز”
ڕێکخراوی جیهانی کورد
٢ی ڕەشەممەی ١٤٠٠ی هەتاوی بەرمابەر دەگەڵ ٢١ی فێبرییەی ٢٠٢٢ی زایینی

بابەتی پێوەندیدار

ژمارەی دەسبەسەرکراوانی مەهاباد گەیشتە ٧ کەس

ڕاگەیەندراوی بەپەلە: هۆشداری سەبارەت بە سەرکوتی سیستەماتیک لە کوردستان

2025-06-27
دەسبەسەرکردنی هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشار

دەسبەسەرکردنی هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشار

2025-06-23
پەیامی هاوبەشی ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئەنجومەنی زیندانییە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی ١٢ی جۆزەردان ڕۆژی بەندییە سیاسییەکان

پەیامی هاوبەشی ناوەندی مافی مرۆڤ بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئەنجومەنی زیندانییە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە بۆنەی ١٢ی جۆزەردان ڕۆژی بەندییە سیاسییەکان

2025-06-01
ڕاگەیەندراوی هاوبەشی پێنج ڕێکخراو لەهەمبەر ئەگەری جێبەجێکرانی حوکمی لەسێدارەدانی زیندانیی سیاسی “پەخشان عەزیزی”

ڕاگەیەندراوی هاوبەشی پێنج ڕێکخراو لەهەمبەر ئەگەری جێبەجێکرانی حوکمی لەسێدارەدانی زیندانیی سیاسی “پەخشان عەزیزی”

2025-01-15
Next Post
پنج نهاد حقوق بشری در کوردستان بە مناسبت “روز جهانی زبان مادری” اطلاعیەای منتشر کردند

پنج نهاد حقوق بشری در کوردستان بە مناسبت "روز جهانی زبان مادری" اطلاعیەای منتشر کردند

Facebook Twitter Telegram Instagram

© CHAWNEWS.COM

هەموو مافەکانی ماڵپەڕ بۆ "چاونیوز" پارێزراون.

Add New Playlist

  • About
  • Gallery
    • Gallery 01
    • Gallery 02
    • Gallery 03
  • Contacts
No Result
View All Result
  • پێوەندی
  • دەسپێک
  • لەبارەی ئێمە
  • لەژێرکاردایە

© 2025 JNews - Premium WordPress news & magazine theme by Jegtheme.

فارسی
English
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی