چاونیوز: در سه‌ماهه پاییز 1399.ش و در فصل سوم سال جاری، کوردستان ایران بدلیل سرکوبگری جمهوری اسلامی و نقض حقوق بشر در عرصه‌های سیاسی، مدنی، اجتماعی و اقتصادی را تجربه کرد.  

براساس آمار و اطلاعاتی که مرکز حقوق بشر کوردستان ایران آن‌ را ثبت کرده است، در مدت سه‌ماهه‌ی فصل پاییز بیش از هزار حالت نقض حقوق بشر در کوردستان روی داده که این مرکز بیش از 300 حالت آنرا ثبت کرده است.  در مدت این سه‌ماه، دستکم 48 کولبر و کاسب مناطق مرزی کوردستان، قربانی سیاستهای عدم توسعه کوردستان از نظر اقتصادی و برخوردهای خصومت‌آمیز جمهوری اسلامی نسبت به مردم کورد شده‌اند. از این 48 نفر، 18 نفر کشته و 30 نفر دیگر مجروح شده‌اند. کشته و زخمی شدن 48 کولبر و کاسب کورد در فصل پاییز امسال در حالیست که در سه‌ماهه‌ی فصل تابستان نیز، حداقل 68 کولبر و در فصل بهار 58 کولبر و کاسبکار با شلیک مستقیم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی کشته و زخمی شده‌اند. با ذکر این آمار، تعداد کسانی که از ابتدای سالجاری در نواحی مرزی کوردستان بدلیل سیاستهای خصمانه‌ی جمهوری اسلامی جان خود را در راه کسب لقمه نانی از دست دادند 174 نفر بودە که از این تعداد، 67 نفر کشته و 107 زخمی شده‌اند.  همچنین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در این مدت به روی دو چوپان در مناطق بانه و ماکو، آتش گشوده که رضا قولکانو اهل روستای” زەلکەی ژووروو” و کیوان قادرپور در بانه شدیدا زخمی شدند. روز پنجشنبه 17 آبان نیز، نیروهای انتظامی شهر شهریار از توابع استان البرز، جوانی 30 ساله اهل شهر سنندج بنام”کژوان الماسی” را در مهمانی شبانه دستگیر و بعد از دستگیری از پشت بە او شلیک کردە و نامبردە را بە قتل می‌رسانند. در یک عمل جنایتکارانه‌ی دیگر نیز، روز پنجشنبه 24 آبان نیروهای انتظامی پاسگاه دولت آباد کرماشان، یک اتومبیل پژو 405 را هدف تیراندازی خود قرار دادە و در جریان این تیراندازی، “اشکان عزیزی”، راننده‌ خودرو کە نوجوانی هفده ‌ساله بود در دم کشتە شد و نوجوان دیگری بنام “برهان عزیزی” که وی نیز سرنشین خودرو بوده بشدت زخمی شد.

همچنین در این مدت سه ماهه فصل پاییز، دستکم هشت زندانی کورد کە به جرم قتل عمد محکوم به اعدام شدە بودند،  بدار آویختە شدند. دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در نیمه نخست سالجاری نیز حداقل 32 زندانی کورد را بدار آویخته بود کە با احتساب این آمار از ابتدای سالجاری تا کنون ٤٠ زندانی کرد اعدام شدە کە از این تعداد، چهار نفر زندانی سیاسی بوده اند.

در مدت این ماه پاییز سالجاری حداقل 143 شهروند فعال در عرصەهای مدنی و سیاسی مناطق مختلف کوردستان از سوی دستگاه‌های امنیتی به اتهام فعالیت مخل امنیتی و سیاسی علیه جمهوری اسلامی بازداشت شدەاند. تعدادی از این بازداشت‌شدگان بعد از مراحل اولیە تحقیق و بازجویی در نهادهای امنیتی تا زمان برگزاری دادگاه با قید وثیقه آزاد و تعداد 42 نفر از آنان محاکمە و بە مجازات چهار ماه تا 15 سال زندان محکوم شدەاند. بنا بر گزارش چاونیوز این تعداد زندانی سیاسی در مجموع بە 1947 ماه زندان (162 سال و 3 ماه) زندان محکوم شده‌اند. دستگیری 143 نفر و محکوم کردن 43 نفر از آنان در مدت سه ماهه‌ پاییز سالجاری در حالی است کە سه ماهه فصل تابستان نیز حداقل 192 نفر و در سه ماهه فصل بهار امسال نیز 106 نفر به اتهام فعالیت سیاسی و مدنی توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدە بودند. براساس آمار کسانی که در کوردستان از ابتدای سال تا کنون به اتهام فعالیت امنیتی علیه جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند از 441  نفر گذشته است. از این 441 نفر حداقل 134 نفر محاکمه و محکوم به زندان و تعداد زیادی از آنان هم هنوز در بازداشتگاه‌های اطلاعات بودە و در وضعیتی نامشخص بسر می‌برند.

توضیح اینکه روز چهارشنبه 21 آذرماه، زندانی جوانی بنام”صادق ملکی” در زندان مرکزی ارومیه بدلیل عدم مراقبت پزشکی جان خود را از دست داد. روز سه‌شنبه 20 آذرماه، زندانی دیگری کورد بنام”فرهاد وثوقی” 27 سالە، اهل هرسین و ساکن نورآباد، در زندان مرکزی خرم‌آباد زیرشکنجه نیروهای امنیتی زندان به قتل رسید.

در مدت این سه‌ماه فصل پاییز، انفجار مینهای کاشته‌شده توسط جمهوری اسلامی در کوردستان، بیش از ١٦  قربانی گرفت که مرکز حقوق بشر کوردستان ایران توانست مشخصات ٩ تن از آنان را ثبت و منتشر کند. از این ٩ نفر دو تن کشته و٧ تن دیگر هم مجروح شدەاند. چاونیوز پیش از این در گزارشی اعلام کرده بود که تعداد افرادی که در نیمه نخست سالجاری بدلیل انفجار مین کشته و زخمی شدە و مشخصات آنان احراز شدە بود ١٧ تن بودە و از این ١٧ تن، ٥ تن کشته و ١٢ تن دیگر زخمی شده‌اند. با احتساب این آمار، تعداد افرادی که از ابتدای سالجاری بدلیل انفجار مین کشته و زخمی شدە و مشخصات آنان احراز گشتە است،  ٢٦ تن که از این تعداد ٧ نفر کشته و ١٩ نفر دیگر زخمی شده‌اند.

در همین مدت، ٣٢ کارگر کورد در کوردستان و مناطق دیگر ایران بە دلایل نبود استانداردهای ایمنی قربانی حوادث کار شدە کە از این تعداد، مشخصات ٢٠ تن مرکز حقوق بشر کوردستان ایران احراز شده است. از این ٢٠ نفر، ١٩ تن بدلایل مختلفی همچون سقوط از ارتفاع، برق گرفتگی و رویدادهای غیرطبیعی دیگر جان باخته‌اند. چاو نیوز پیش از این در گزارش فصلی خود در سه‌ماه تابستان تعداد قربانیان حوادث کار تا پایان نیمه‌ی نخست امسال را حداقل ٣٨ نفر اعلام کردە بود ٢٥ تن از آنان جان باخته‌اند. براساس این آمار، شمار افرادی که از ابتدای امسال تا کنون قربانی سوانح در محل کار شده اند و  مشخصات آنان معلوم است، ٥٨نفر می‌باشند کە از این تعداد، ٤٤ نفر جان خود را از دست داده‌اند.

آمار خودکشی در کوردستان هم بدلیل افزایش افسرده‌گی و بحرانهای بیکاری و اقتصادی، همچنین کم توجهی دستگاه‌های دولتی در این سه ماه چشمگیر است. در مدت این سه‌ماهه فصل پاییز بیش از ٥٠ نفر در کوردستان اقدام بە خودکشی کرده‌اند کە متاسفانە اقدام ٢٧ نفر از موفق بودە است که کم سن‌ترین فرد از این میان پسربچەای ١٢سالە و مسن‌ترین آنان مردی با سن ٥٧ سالە بودە است. چاونیوز در نیمه نخست سالجاری نیز طی گزارشی آمار  افرادی را که خودکشی بە زندگی خود پایان دادەاند را ٩١ نفر اعلام کرد بود. با احتساب آمار تعداد افرادی که طی ٩ ماه ابتدای سالجاری خودکشی کردند در مجموع ١١٨ نفر می‌باشند.

 این آمار و داده‌هایی که مرکز حقوق بشر کوردستان ایران در مورد نقض حقوق بشر در کوردستان ایران آنرا منتشر می‌کند، فقط آن حالتهایی را در بر می‌گیرد که اخبار و مشخصات آنان در رسانه‌ها منتشر و از سوی منابع موثق بدانها اشاره شده ‌است. این مرکز حقوق بشری براین باوراست که آمار دقیق و واقعی نقض حقوق بشر در کوردستان توسط جمهوری اسلامی بسیار بیش از این آماری است که منتشر می‌گردد.