گزارش بخشی از نقض حقوق بشر در کوردستان ایران از سوی دستگاە قضایی، نیروهای مسلح و نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی در پاییز ١٤٠٠
بنابر گزارش مرکز آمار “مرکز حقوق بشر کوردستان ایران”(چاونیوز) طی سە ماە پاییز سال جاری بیش از ٣٠٠ مورد نقض حقوق بشر در کوردستان ایران روی دادە است.
طی سە ماهە پاییز ٤٠ کولبر و کاسبکار در مناطق مرزی کوردستان کشتە و یا زخمی شدەاند. از این ٤٠ کولبر ١٢ تن جان باختە و ٢٨ تن دیگر نیز زخمی شدەاند.
کشتە و زخمی شدن ٤٠ کولبر و کاسبکار در فصل پاییز در حالی است کە در فصل تابستان سال جاری نیز ٨١ کولبر هدف تیراندازی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند کە ٣٢ تن از آنان کشتە و ٥٩ تن دیگر زخمی شدند. همچنین در فصل بهار نیز ١٥ کولبر کشتە و ٣٨ کولبر دیگر زخمی شدە بودند.
طبق این آمار شمار کولبرانی کە از اوایل سال جاری تاکنون کشتە و یا زخمی شدەاند ١٧٤ تن می‌باشند کە ٤٩ تن از آنان کشتە و ١٢٥ کولبر و کاسبکار دیگر زخمی شدەاند.
لازم بە یادآوری است کە، طی سال گذشتە (١٣٩٩) ٢٢٨ کولبر و کاسبکار در پی شلیک مستقیم نیروهای مسلح رژیم، انفجار مین، سقوط از ارتفاعات، تعقیب و گریز و همچنین سرمازدگی جان خود را از دست دادە و زخمی شدند. از این ٢٢٨ قربانی سال گذشتە ٨٠ تن از آنان کشتە و همچنین ١٤٦ تن دیگر زخمی شدە بودند.
همچنین طی این فصل، ٩ شهروند در شهرهای کوردستان یا در زندان در پی شلیک مستقیم، زیر شکنجە یا عدم دسترسی پزشکی جان خود را از دست دادەاند: روز پنج‌شنبە ٢٩ مهرماە “محسن ابراهیمی” اهل کرماشان در داخل شهر هدف تیراندازی نیروهای انتظامی قرار گرفت و کشتە شد. همچنین روز شنبە ١ آبانماە در کرماشان “یاسر محمدی” در پی شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در این شهر جان خود را از دست داد. روز شنبە ١٥ آبانماە در محور سنندج- مریوان یک نوجوان ١٥ سالە بەنام “آراس قادری” اهل روستای “پیچون” از منطقەی “کلاترزان” از توابع شهرستان سنندج در پی شلیک مستقیم نیروهای مسلح کشتە شدە است. روز دوشنبە ٢٤ آبانماە خانوادەی دو شهروند کورد بەنام‌های “اسعد رامین” و “داود رحیمی” اهل روستاهای “قارنی” و “چقل مصطفی” از توابع شهرستان نقدە بە حفاظت اطلاعات سپاە پاسداران جمهوری اسلامی در این شهر احضار شدند و بە آنان اعلام کردند کە فرزندانشان از سوی نیروهای امنیتی کشتە شدەاند. در آذرماە نیز یک تن دیگر بەنام “رمضان حاجی‌لو”، چوپان ١٧ سالە اهل روستای “کاخک” در ماکو هدف تیراندازی نیروهای مسلح قرار گرفت. روز پنج‌شنبە ١ مهرماە “امیر حسین حاتمی”، ٢٢ سالە، اهل شهرستان “سیروان” از توابع ایلام بەدلیل شکنجە از سوی مسئولان زندان فشافویە تهران کشتە شد. روز ٦ مهرماە “شاهین دیرزادە”، زندانی جرایم عادی در زندان ارومیە بەدلیل بیماری و عدم دسترسی پزشکی جان خود را از دست داد. روز سەشنبە ١١ مهرماە یک زندانی متهم بە قتل عمد، بەنام “خسرو جمالی” ٢٤ سالە اهل سنندج در سلول انفرادی قرنطینەی زندان مرکزی سنندج بەدلیل ضرب و شتم ماموران زندان جان خود را از دست داد.
طی سە ماە پاییز دستکم ١٥٧ تن از شهروندان، فعالان مدنی و سیاسی از سوی نهادهای امنیتی بەاتهام فعالیتهای سیاسی علیە جمهوری اسلامی بازداشت شدەاند. شماری از آنان پس از بازجویی نهادهای امنیتی تا زمان دادگاهی با قید وثیقە و بەطور موقت آزاد شدەاند، ٣٥ تن از آنان بە ٢ ماە تا ٤٥ سال جمعا ١٥٢٩ماە (١٢٧سال و ٥ ماە) زندان محکوم شدەاند.
نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران طی شش ماە نخست سال جاری ٢٩٣ تن را بازداشت کردەاند کە ٥٧ تن از آنان دادگایی و بە حبس محکوم شدەاند. بر این اساس از اوایل سال جاری تاکنون ٤٥٠ تن بازداشت شدەاند کە ٩٢ تن از آنان بە زندان محکوم شدەاند.
لازم بەیادآوری است، طی سال گذشتە (١٣٩٩ ) دستکم ٦٤٠ تن از شهروندان، فعالان مدنی و سیاسی از سوی نهادهای امنیتی بەاتهام فعالیتهای امنیتی و سیاسی علیە جمهوری اسلامی بازداشت شدە بودند. از این ٦٤٠ تن کە طی سال جاری بازداشت شدەاند دستکم ١٨٩ تن دادگاهی و بە ٣ ماە تا ٢٥ سال زندان (جمعا ٨٨٢٥ ماە) و حتی بە اعدام محکوم شدە بودند.
طی سە ماە پاییز سال جاری دستکم ٧ زندانی اعدام شدەاند کە یکی از آنان (حیدر قربانی) زندانی سیاسی می‌باشد. دستگاە قضایی جمهوری اسلامی طی شش ماە نخست سال جاری ٢٨ تن را در کوردستان اعدام کردە است، بر این اساس شمار کسانی کە طی امسال در کوردستان اعدام شدەاند ٣٥ تن می‌باشد.
آمار اعدام شدگان در کوردستان در سال ١٣٩٩ دستکم ٤٩ تن بودە کە براساس جمعیت کورد در ایران و آمار اعدام شدگان در ایران بیشترین آمار اعدام شدگان در کوردستان بودە است. اکثر کسانی کسانی کە در سال ١٣٩٩ در کوردستان اعدام شدەاند بەاتهامات مرتبط با مواد مخدر و قتل عمد اعدام شدە و چهار تن دیگر از آنان زندانی سیاسی بودند.
در سومین فصل سال جاری دستکم ٢٥ تن در کوردستان قربانی انفجار مین شدند کە “چاونیوز توانستە هویت ٧ تن از آنان را کە قطع عضو یان جان باختەاند شناسایی کند.
همچنین انفجار مین در کوردستان طی سە ماە تابستان بیش از ١٢ قربانی بە جای گذاشتە بود کە مرکز حقوق بشر کوردستان ایران هویت ٤ تن از آنان را شناسایی کردە کە بەدلیل انفجار مین کشتە شدە بودند، یا جان خود را از دست دادە بودند. بر این اساس از ابتدای سال جاری تاکنون مشخصات ١٨ تن از قربانیان انفجار مین در کوردستان شناسایی شدە کە ٨ تن از آنان کشتە و ١٠ تن دیگر معلول شدند.
مسئلەی مهم در ارتباط با انفجار مین در کوردستان عدم احراز هویت قربانیان مین از سوی مراکز حکومتی می‌باشد. برای نمونە “مجید کاکی”، فرماندار شهرستان مهران در گفتگو با خبرگزاری “فارس” اعلام کرد کە طی ٩ ماە گذشتە، ٧ انفجار مین در شهرستان مهران روی دادە کە منجر بە کشتە شدن یک تن و زخمی شدن ١٠ تن دیگر شدە است. این درحالی است کە هویت ١١ تن در هیچ منبع خبری بە ثبت نرسیدە است.
لازم بەیادآوری است، شمار قربانیان انفجار مین‌های خنثی نشدە طی سال گذشتە دستکم ٥٠ تن بودە کە هویت ٣١ تن از آنان برای رسانەها و مراکز مدافع حقوق بشر احراز شدە بود. براساس آمار “چاونیوز” از این ٣١ تن ٢١ شهروند زخمی و معلول و ١٠ تن دیگر کشتە شدند.
طی سە ماە پاییز دەها کارگر در کوردستان و مناطق دیگر ایران قربانی حادثەی کار شدند کە مرکز حقوق بشر کوردستان ایران هویت دستکم ١١ کارگر را احراز کردە کە بەدلایل گوناگون مانند سقوط از ارتفاع، برق گرفتگی جان خود را از دست دادەاند.
چاونیوز در فصل تابستان هویت ١٦ تن و در فصل بهار نیز مشخصات ١٥ تن کارگر بە دلیل حادثەی کار را اعلام کردە بود، بر این اساس از ابتدای سال جاری تاکنون دستکم ٤٢ کارگر بدلیل حادثەی کاری جان خود را از دست دادەاند.
انتشار آمار دقیق و هویت قربانیان حادثەی کار از سوی مراکز رسمی حکومتی یکی دیگر از مشکلات آمارگیری در این ارتباط می‌باشد. برای نمونە “بهتاش خانی‌آباد”، مدیر پزشک قانونی استان سنندج اعلام کرد کە تنها در ٤ ماە ابتدای سال جاری در این استان، ١٥٩ کارگر بەدلیل حادثەی کار زخمی شدەاند. همچنین حادثەی کار پس از حادثەی رانندگی بە دومین دلیل مرگ در ایران قلمداد می‌شود. مسئلەی دیگر کە قابل توجە است این است کە اکثر کارگران در کوردستان کارگر فصلی هستند و همچنین تحت پوشش هیچ گونە بیمەای نیستند و هیچ مرکز قانونی بر آنان نظارت نمی‌کند و جان باختن یا زخمی‌شدنشان بە ندرت رسانەای می‌شود. شمار قربانیان حادثەی کار در کوردستان طی سال گذشتە (١٣٩٩)، بیش از ١٥٠تن بود کە مرکز حقوق بشر کوردستان ایران(چاونیوز) هویت ٧٦ تن از آنان را ثبت کردە است، این جدا از صدها تن کە بەدلیل حادثەی کار و عدم استاندارد و ایمنی محیط کار مصدوم و معلول می‌شوند.
همچنین طی این سە ماە دستکم ٥٠ تن در کوردستان خودکشی کردەاند کە مرکز حقوق بشر کوردستان ایران هویت ٢٩ تن از آنان را ثبت کردە است. کم سن‌ترین آنان یک دختر ١٣ سالە است و مسن‌ترینشان یک مرد ٤٥ سالە بودە است. “چاونیوز” در گزارش شش ماهە نخست سال جاری هویت ٧١ تن را شناسایی کردە بود کە با خودکشی بە زندگی خود پایان دادند. بر این اساس از ابتدای سال جاری دستکم ١٠٠ تن از آن صدها کسی کە خودکشی کردەاند، متأسفانە عمل آنها موفقیت‌آمیز بودە است.
لازم بەیادآوری است، سال گذشتە (١٣٩٩) دستکم ١٥٣ تن از صدها تنی کە بەدلایل گوناگون مانند بیکاری، فقر، ناامیدی و مشکلات خانوادگی اقدام بە خودکشی کردند، خودکشی آنها موفق بودە است.
“چاونیوز” در آخر اعلام می‌کند کە این آمار و اطلاعات کە درخصوص نقض آشکار حقوق بشر در کوردستان ایران را منتشر می‌کند، تنها این بخش از موارد را در برمی‌گیرد کە اخبار و اطلاعات آنها آشکار و رسانەای شدەاند و از سوی منابع موثق بەآنها اشارە شدە است، علیرغم این “چاونیوز” براین باور است کە آمار دقیق و صحیح درخصوص نقض حقوق بشر در کوردستان از سوی جمهوری اسلامی بیش از این آمارهایی است کە اعلام می‌شود.
