فارسی
English
محیەدین ئیبراهیمی لەسێدارە درا
مناڵێکی کۆڵبەر بەسەختی بریندار بوو
کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا
‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا
بریندار بوونی ٦ کۆڵبەر بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆ لە ڕێگای جوانڕۆ - پاوە
هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا
چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا
دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە
هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا
هاونیشتمانییەکی لاوی خەڵکی شاری ئاودانان دەسبەسەر کرا
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
Menu
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
محیەدین ئیبراهیمی لەسێدارە درا
مناڵێکی کۆڵبەر بەسەختی بریندار بوو
کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا
‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا
بریندار بوونی ٦ کۆڵبەر بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆ لە ڕێگای جوانڕۆ - پاوە
هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا
چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا
دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە
هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا
هاونیشتمانییەکی لاوی خەڵکی شاری ئاودانان دەسبەسەر کرا
محیەدین ئیبراهیمی لەسێدارە درا
مناڵێکی کۆڵبەر بەسەختی بریندار بوو
کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا
‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا
بریندار بوونی ٦ کۆڵبەر بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆ لە ڕێگای جوانڕۆ - پاوە
هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا
چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا
دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە
هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا
هاونیشتمانییەکی لاوی خەڵکی شاری ئاودانان دەسبەسەر کرا
٩٦ ئاکادیمیسیەن(لەوانە نوام چامێسکی و ئیسماعیل بێشکچی) پەیامێک بۆ پشتگیری لە زارا محەمەدی بڵاو دەکەنەوە

٩٦ ئاکادیمیسیەن(لەوانە نوام چامێسکی و ئیسماعیل بێشکچی) پەیامێک بۆ پشتگیری لە زارا محەمەدی بڵاو دەکەنەوە

  • نووسەر IKHRC
  • ڕێکەوت: 2020-08-29
  • کات: 06:47

چاونیوز: دوای واژۆی نێزیک بە ٥٠ ڕێکخراوەی مەدەنی لە نێو خەڵکی کوردستان ئێستا واژۆی نێزیک بە ١٠٠ مامۆستای زانکۆ وەکوو نۆوام چامسکی و بیشکچی و دەیان مامۆستای‌تر ئەو ڕاستیەمان بۆ دەردەخا کە ئەم پرسە پرسێکی گرینگ و حاشاهەڵنەگرە و ئەوە خواستی خەڵکە کە بەرەو کردەوەیی‌کردنی پەروەردە بە زمانی دایکی هەنگاو هەڵگدەگرێ.

دەقی پایەمەکە:

له ١٢ی جولای ۲۰۲۰، دادگای شوڕشی ئیسلامی له‌ ئێران، حوکمی ده‌ ساڵ زیندانی بۆ زارا محمه‌مه‌دی تەنیا لەبەر فێرکاریی خۆبەخشانەی زمانی کوردی ڕاگه‌یاند‌. زارا محمه‌مه‌دی یه‌کێک له‌ دامه‌زرێنه‌رانی ئه‌نجومه‌نی کولتووریی نۆژینە. نۆژین ڕێکخراوێکی مه‌ده‌نییه‌ که‌ جه‌ختی له‌ سه‌ر هه‌ڵسووکه‌وتی مه‌ده‌نی و کولتووریی و به‌تایبه‌ت له سه‌ر فێرکاری زمان وئه‌د‌ه‌بی‌ کوردی کردووە.
بڕیارەکەی دادگای شۆڕشی ئیسلامیی ئێران واده‌گه‌یەنێت که‌ چالاکییەکانی زارا محەمەدی سەبارەت بە فێرکاریی زمانی کوردی هەڕەشەن بۆ سەر “ئاسایشی نەتەوەیی” ئێران. شایانی باسە کە دادگاکانی شۆڕشی ئیسلامی بەپێی دەستووری بنچینەیی نین، چونکە بەگوێرەی مادەی ۶۱ی یاسای بنەڕەتی “دەسەڵاتی دادوەری لەڕێگەی دادگا گشتییەکانەوە (دادگستری) دەسەپێندرێن.”
هه‌روه‌ها، یاسای بنەڕەتیی کۆماری ئیسلامیی ئێران سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌یکه‌ به‌ڕاشکاوی مافی سه‌روه‌ری ده‌دا بە زمانی فارسی و زمانەکانی دیکە بە “خێڵەکی” و “ناوچەیی” لەقەڵەم ده‌د‌ا، بەپێی یاسا ڕێگەی بە فێرکاریی زمانە نافارسییەکانیش داوە (بڕگەی ۱۵). هەڵبەت لە ماوەی چل ساڵی ڕابردوودا مۆڵەتی جێ به‌جێ کردنی بڕگەی ۱۵ نه‌دراوە. کۆماری ئیسلامیی ئێران، به‌رده‌وام له‌ گه‌ڵ زمانەکانی تر، وەک مەترسییەک بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی، هەڵسوکەوتی کردووە. هەر بەو پێیە، دوایین بڕیاری دادگای شۆڕشی ئیسلامی لەو بازنەیە بەدەر نییە، بەڵکوو نموونەیەکی تری دەرخستنی ڕوانگە و کرداری کۆماری ئیسلامییە لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئەمنیەتی لەگەڵ هه‌ر هه‌وڵێکی، ته‌نانه‌ت تاكه‌که‌سیش، بۆ گه‌شه‌ی زمان و کولتووره‌ نافارسییەکانه لە ئێراندا.
لەوەش خراپتر، لە ساڵی ۲۰۱۹ (۱۳۹۸ی هەتاوی) وەزارەتی پەروەردەی کۆماری ئیسلامیی ئێران، ناشارەزایی منداڵان لە قۆناغی بەر لە قوتابخانە بەسەر زمانی فارسیدا وەک “کەمایەسی” پێناسە کرد، که‌ ده‌بێ هه‌ڵسووکه‌وتی تایبه‌تی له‌ گه‌ڵ بکرێ. بەو پێیەش، دەوڵەتی ئێران، کەم توانایی منداڵانی نافارس لە زانینی زمانی فارسیدا وەک پرسێکی بایۆلۆژیکی پۆلێن کردووە.

ئەم جۆرە سیاسەتی هەڵاواردنە، بەشێکی دانەبڕاوە لە هەڵسووکەوتی کۆماری ئیسلامیی ئێران لەگەڵ زمانە نافارسییەکاندا. ئەم چه‌شنه‌ له‌ ڕه‌فتاری هەڵاواردن، پێشێلکردنی ئاشکرای په‌یمانه‌ نێونەتەوەییه‌كانه‌ سەبارەت بە نەهێشتنی هه‌موو جۆره‌كانی هەڵاواردنی نه‌ژادپه‌رستی و ئێران وەکوو ئەندامێکی نەتەوە یەکگرتووەکان بەشێکە لەو پەیمانناما‌نە.

ئێمە، واژۆکەرانی ئەم بانگه‌وازه‌، بڕیاری ناقانونی دادگای شۆرشی ئیسلامی شەرمەزار دەکەین؛ داوا دەکەین بڕیاری زیندانیکردنی خاتوو زارا محەمەدی زۆر بەخێرایی هەڵبوەشێتەوە، و کۆماری ئیسلامیی ئێرانیش ده‌ست هه‌ڵگرێ له‌ سیاسه‌تی دژایه‌تیكردنی ئەو زمانانەی کە فارسی نین.(بۆ بینینی لیستی کەسایەتییەکان سەردانی وێبسایتی چاونیوز بکەن)

بابەتی پێوەندیدار

هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

2023-02-28
چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

2023-02-26
دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە

دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە

2023-02-22
هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا

هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا

2023-02-21
کۆڵبەر و کاسبکار

مناڵێکی کۆڵبەر بەسەختی بریندار بوو

by CHRIK
2023-03-17
کۆڵبەر و کاسبکار

کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا

by IKHRC
2023-03-17
چاونیوز

‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا

by IKHRC
2023-02-26
  • کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا

    کۆڵبەرێک بەهۆی سەختی برینەکانییەوە گیانی لەدەست دا

    کۆڵبەر و کاسبکار
  • ‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا

    ‌ڕاپۆرتی پێشێلكارییەكانیی مافی مرۆڤ گەیشتە پاڕلمانی كەنەدا

    چاونیوز
  • بریندار بوونی ٦ کۆڵبەر بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆ لە ڕێگای جوانڕۆ – پاوە

    بریندار بوونی ٦ کۆڵبەر بەهۆی ڕووداوی هاتوچۆ لە ڕێگای جوانڕۆ – پاوە

    کۆڵبەر و کاسبکار
  • هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

    هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

    هەواڵ
  • چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

    چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

    هەواڵ
٩٦ ئاکادیمیسیەن(لەوانە نوام چامێسکی و ئیسماعیل بێشکچی) پەیامێک بۆ پشتگیری لە زارا محەمەدی بڵاو دەکەنەوە

٩٦ ئاکادیمیسیەن(لەوانە نوام چامێسکی و ئیسماعیل بێشکچی) پەیامێک بۆ پشتگیری لە زارا محەمەدی بڵاو دەکەنەوە

  • IKHRC
  • ڕێکەوت: 2020-08-29
  • 06:47

چاونیوز: دوای واژۆی نێزیک بە ٥٠ ڕێکخراوەی مەدەنی لە نێو خەڵکی کوردستان ئێستا واژۆی نێزیک بە ١٠٠ مامۆستای زانکۆ وەکوو نۆوام چامسکی و بیشکچی و دەیان مامۆستای‌تر ئەو ڕاستیەمان بۆ دەردەخا کە ئەم پرسە پرسێکی گرینگ و حاشاهەڵنەگرە و ئەوە خواستی خەڵکە کە بەرەو کردەوەیی‌کردنی پەروەردە بە زمانی دایکی هەنگاو هەڵگدەگرێ.

دەقی پایەمەکە:

له ١٢ی جولای ۲۰۲۰، دادگای شوڕشی ئیسلامی له‌ ئێران، حوکمی ده‌ ساڵ زیندانی بۆ زارا محمه‌مه‌دی تەنیا لەبەر فێرکاریی خۆبەخشانەی زمانی کوردی ڕاگه‌یاند‌. زارا محمه‌مه‌دی یه‌کێک له‌ دامه‌زرێنه‌رانی ئه‌نجومه‌نی کولتووریی نۆژینە. نۆژین ڕێکخراوێکی مه‌ده‌نییه‌ که‌ جه‌ختی له‌ سه‌ر هه‌ڵسووکه‌وتی مه‌ده‌نی و کولتووریی و به‌تایبه‌ت له سه‌ر فێرکاری زمان وئه‌د‌ه‌بی‌ کوردی کردووە.
بڕیارەکەی دادگای شۆڕشی ئیسلامیی ئێران واده‌گه‌یەنێت که‌ چالاکییەکانی زارا محەمەدی سەبارەت بە فێرکاریی زمانی کوردی هەڕەشەن بۆ سەر “ئاسایشی نەتەوەیی” ئێران. شایانی باسە کە دادگاکانی شۆڕشی ئیسلامی بەپێی دەستووری بنچینەیی نین، چونکە بەگوێرەی مادەی ۶۱ی یاسای بنەڕەتی “دەسەڵاتی دادوەری لەڕێگەی دادگا گشتییەکانەوە (دادگستری) دەسەپێندرێن.”
هه‌روه‌ها، یاسای بنەڕەتیی کۆماری ئیسلامیی ئێران سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌یکه‌ به‌ڕاشکاوی مافی سه‌روه‌ری ده‌دا بە زمانی فارسی و زمانەکانی دیکە بە “خێڵەکی” و “ناوچەیی” لەقەڵەم ده‌د‌ا، بەپێی یاسا ڕێگەی بە فێرکاریی زمانە نافارسییەکانیش داوە (بڕگەی ۱۵). هەڵبەت لە ماوەی چل ساڵی ڕابردوودا مۆڵەتی جێ به‌جێ کردنی بڕگەی ۱۵ نه‌دراوە. کۆماری ئیسلامیی ئێران، به‌رده‌وام له‌ گه‌ڵ زمانەکانی تر، وەک مەترسییەک بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی، هەڵسوکەوتی کردووە. هەر بەو پێیە، دوایین بڕیاری دادگای شۆڕشی ئیسلامی لەو بازنەیە بەدەر نییە، بەڵکوو نموونەیەکی تری دەرخستنی ڕوانگە و کرداری کۆماری ئیسلامییە لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئەمنیەتی لەگەڵ هه‌ر هه‌وڵێکی، ته‌نانه‌ت تاكه‌که‌سیش، بۆ گه‌شه‌ی زمان و کولتووره‌ نافارسییەکانه لە ئێراندا.
لەوەش خراپتر، لە ساڵی ۲۰۱۹ (۱۳۹۸ی هەتاوی) وەزارەتی پەروەردەی کۆماری ئیسلامیی ئێران، ناشارەزایی منداڵان لە قۆناغی بەر لە قوتابخانە بەسەر زمانی فارسیدا وەک “کەمایەسی” پێناسە کرد، که‌ ده‌بێ هه‌ڵسووکه‌وتی تایبه‌تی له‌ گه‌ڵ بکرێ. بەو پێیەش، دەوڵەتی ئێران، کەم توانایی منداڵانی نافارس لە زانینی زمانی فارسیدا وەک پرسێکی بایۆلۆژیکی پۆلێن کردووە.

ئەم جۆرە سیاسەتی هەڵاواردنە، بەشێکی دانەبڕاوە لە هەڵسووکەوتی کۆماری ئیسلامیی ئێران لەگەڵ زمانە نافارسییەکاندا. ئەم چه‌شنه‌ له‌ ڕه‌فتاری هەڵاواردن، پێشێلکردنی ئاشکرای په‌یمانه‌ نێونەتەوەییه‌كانه‌ سەبارەت بە نەهێشتنی هه‌موو جۆره‌كانی هەڵاواردنی نه‌ژادپه‌رستی و ئێران وەکوو ئەندامێکی نەتەوە یەکگرتووەکان بەشێکە لەو پەیمانناما‌نە.

ئێمە، واژۆکەرانی ئەم بانگه‌وازه‌، بڕیاری ناقانونی دادگای شۆرشی ئیسلامی شەرمەزار دەکەین؛ داوا دەکەین بڕیاری زیندانیکردنی خاتوو زارا محەمەدی زۆر بەخێرایی هەڵبوەشێتەوە، و کۆماری ئیسلامیی ئێرانیش ده‌ست هه‌ڵگرێ له‌ سیاسه‌تی دژایه‌تیكردنی ئەو زمانانەی کە فارسی نین.(بۆ بینینی لیستی کەسایەتییەکان سەردانی وێبسایتی چاونیوز بکەن)

بابەتی پێوەندیدار

هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

هاونیشتمانییەک لە سنە ئێعدام کرا

2023-02-28
چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

چالاکێکی مەدەنی و مامۆستای زمانی کوردی خەڵکی شاری سنە دەسبەسەر کرا

2023-02-26
دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە

دەسبەسەر کرانی هاونیشتمانییەكی خەڵکی مەریوان لەلایەن هێزە ئیتلاعاتییەکانەوە

2023-02-22
هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا

هاونیشتمانییەکی خەڵکی پیرانشاربە دانانی بارمتە بە شێوەی کاتی لە بەندیخانەی ناوەندی نەغەدە ئازاد کرا

2023-02-21
Next Post
بریندار بوونی دوو کۆڵبەر لە سنوورەکانی کوردستان

بریندار بوونی دوو کۆڵبەر لە سنوورەکانی کوردستان

Facebook Twitter Telegram Instagram

© CHAWNEWS.COM

هەموو مافەکانی ماڵپەڕ بۆ "چاونیوز" پارێزراون.

Add New Playlist

  • About
  • Gallery
    • Gallery 01
    • Gallery 02
    • Gallery 03
  • Contacts
فارسی
English
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی
  • دەسپێک
  • کۆڵبەر و کاسبکار
  • بەندکراوان
  • سێدارە
  • بابەتەکان
    • هەواڵ
    • بانکی زیندانیان
    • بەڵگە و دۆکیومێنت
    • چاونیوز
    • ڕاگەیەندراو
    • وتووێژ
    • وێنە
    • فیلم
    • وتار
  • لەبارەی ئێمە
  • پێوەندی